kritika objavljena na XXZ
2020.
režija: Josh Boone
scenario: Josh Boone, Knate Lee
uloge: Blu Hunt, Anya Taylor-Joy, Maisie Williams, Alice Braga, Charlie Heaton, Henry Zaga
Super-herojski filmovi svakako imaju potencijal za provlačenje antropoloških i socijalnih metafora kroz priče o svojim nadljudskim likovima, vanzemaljcima, mutantima, mitološkim bićima ili jednostavno super-natreniranim ljudima. U godini u kojoj (još uvek) nismo imali premijeru visokoprofilnog Marvel filma, moramo se zadovoljiti sa novim filmom iz X-Men franšize, odnosno pokušajem »re-boota«, mutacije ili makar proširenja iste, kako je The New Mutants u početku bio zamišljen. Uostalom, ako malo prekopamo po istoriji franšize, ona je već pokazivala potencijal za jaku socijalnu metaforu (Singerov X-Men: First Class je zapravo preslikao svetonazorske razlike Martina Luthera Kinga i Malcoma X na stripovske junake Professora X i Magneta), kao i za mutaciju franšize prema ozbiljnoj i potentnoj drami o starenju i gubljenju moći (LoganJamesa Mangolda).
The New Mutants je, međutim, bio problematičan projekat od samog početka. Zamišljen je kao nešto što bi usledilo odmah posle Logana i otvorilo manevarski prostor za preoblikovanje franšize koja je patila od zamora materijala. Međutim, studijske prepravke rezultirala su pomeranjima premijere u rasponu od dve godine, što zbog samih prepravki, što zbog traženja idealnog mesta u pretrpanom rasporedu, na kraju i zbog korone, tako da su Mutanti uleteli u kasno-letnji i rano-jesenji bioskopski termin ove čudne godine. Usput su se dogodile i tektonske promene u studijskom sistemu, preuzimanje i kasnija likvidacija 20th Century Fox studija (vlasnika prava na ekranizaciju Marvelovih X-Men stripova) od strane Disneya koji, očito, nema baš jasnu ideju šta bi sa nasleđenim pravima i projektima radio...
Na prvi pogled, The New Mutants se uklapa u koncept »origins story« pogodan za »restart« poznatih likova u novim verzijama. Protagonistkinja je Danielle Moonstar (Hunt), tinejdžerka iz plemena Čejena, koja nakon katastrofe koja pogodi njen rezervat kao jedina preživela završi u instituciji zatvorenog tipa pod paskom doktorke Reyes (Braga). Institucija sama po sebi deluje kao mešavina internata, popravnog doma i ludnice, obavija je polje sile i beg je nemoguć. Jedini izlaz je napredovanje u terapijskom programu o kojem doktorka raportira svojim nikad viđenim i nikad određenim nadređenima.
Dani u tom sosu nije sama, ali je jedina od svojih kolega tinejdž-mutanata koja još nije svesna svoje mutantske super-moći. Dvojica momaka su Sam (Heaton), sirotan sa američkog Juga koji se može lansirati kao topovsko đule, i Roberto (Zaga), brazilski bogati naslednik i navodno zavodnik čija je super-moć da se užari. Sa jednom od devojaka, Rahne (Williams), dobrom curom koja ima vukodlačke sklonosti, Dani odmah »klikne« na prijateljskom, kasnije i na romantičnom nivou, dok je Ruskinja Illyana Rasputin (Zašto filmski Rusi po pravilu imaju kretenska imena?) u interpretaciji odlične Anye Taylor-Joy, dežurna ludača koja razgovara sa svojom lutkom-rukavicom i pretvara se u magijsku princezu-ratnicu. Do kraja filma, zapakovanog u neobično kompaktan format od oko sat i po, Dani i društvo će naučiti da kontrolišu svoje moći i možda saznati svoju sudbinu koju su im namenili autoriteti iz senke...
Po zamisli ko-scenariste i reditelja Josha Boonea, The New Mutantsbi pre svega mogao biti tinejdžerska drama o (pubertetskom) buđenju, promenama, moćima, nošenja sa istima i kontroli, te o sudbinskoj povezanosti buđenja sa traumom. Boone je inače najpoznatiji po režiji mega-hitičnog tinejdžerskog »festivala suza« The Fault in Our Stars, tako da su mu tinejdžeri i koncept sudbine tematski bliski. U toj osnovnoj ideji, lokacija zatvorene lokacije kao što je to dotična ludnica / popravni dom, pruža začin horora pojačan vizuelnim manifestacijama trauma iz prošlosti njegovih štićenika. Nakon intervencija, što onih prvih, Foxovih, što Disneyevih, sve ostaje podređeno tipičnoj CGI orgiji u trećem činu i otvaranju vrata za direktni franšizni nastavak.
To samo po sebi i ne bi bilo tako problematično da je izvedeno kako treba, ali na svakom, pa i tom polju, The New Mutants deluje sklepano i jeftino. CGI je neuverljiv, suviše šaren i zapravo nedovoljno strašan. Dramaturgija pada žrtvom brojnih »korekcija«, pa su likovi nerazvijeni i prazni, negativci nakalemljeni i ne-strašni, a promena strane doktorice kao potencijalno najzanimljivijeg lika je telefonirana. Dodajmo na tome haotične trendove u fotografiji i montaži kojih se studijske glavešine drže i eto recepta za katastrofu.
Glumci čine svoje onoliko koliko im je prostora ostavljeno. Akcenat Alice Brage vrluda, ali makar su pojedinačne emocije njenog lika odigrane uverljivo od scene do scene. Što se mlađe generacije tiče, barem u slučaju troje njih, reč je o interesantnim nadolazećim glumcima željnim dokazivanja, a Josh Boone, kojem je rad sa glumcima i inače jača strana, ume da ih usmeri. Maisie Williams, najpoznatija po ulozi u seriji Game of Thrones, pokazuje da je spremna za transfer na veliko platno, a slično važi i za Charlieja Heatona iz serije Stranger Things. Anya Taylor-Joy (The Witch) je rođena filmska zvezda još i većeg kalibra nego njih dvoje, što ovde dokazuje na način na koji se zabavlja sa inače blesavo osmišljenim i loše napisanim likom. Henry Zaga zapravo ima premalo materijala kojim bi se pokazao, a Blu Hunt, glumica sa najmanje iskustva od svih navedenih, profitira od striktnijeg okvira za svoj lik i direktnijeg rediteljskog vođenja.
Kada se crta podvuče, The New Mutants se najbolje može opisati kao propuštena šansa i nerealizovani potencijal u smislu davanja novog života staroj franšizi. Međutim, na širem planu filmske industrije i stripovskog filma u okviru nje, funkcioniše najpre kao dokaz da je zamor materijala sveopšti, a da odgovorni baš i nisu sigurni kojim će se tokovima komercijalni repertoarski film za široku publiku kretati u bliskoj budućnosti.